Oplichters zijn voortdurend opzoek naar andere manieren om te frauderen en de boel te belazeren. Deze criminelen zijn gehaaid en dat weten wij allemaal. Toch tuinen wij massaal in hun online oplichtingstrucs. In 2019 was het schadebedrag nog 26 miljoen euro, in 2020 was dit 50 miljoen euro.
Oplichting wordt steeds persoonlijker en geraffineerder. De Fraudehelpdesk voorspelt dat het zogenaamde ‘Pretexting’ een belangrijke oplichtingstruc wordt in 2021. Maar wat is Pretexting eigenlijk? Hoe werkt het, en waar moet je op letten?
Wat is Pretexting?
Met Pretexting creëert een crimineel een gevoel van vertrouwen tussen zichzelf en de persoon die hij op wil oplichten. Feitelijk kun je dat zien als een vorm van ‘Social Engineering’, wat kort samengevat neerkomt op het inzetten van psychologische trucs om iemand persoonlijke, gevoelige informatie te ontfutselen en/of om diegene er op manipulatieve wijze toe te bewegen om bepaalde handelingen te verrichten. Pas daarna slaat hij zijn slag. Pretexting komt onder andere voor bij Bankspoofing en Whatsappfraude. We bespreken hier beide trucs.
Bankspoofing (Truc 1)
Criminele sturen eerst een phishingmail naar de slachtoffer. Dat is een mail die lijkt alsof de bank hem heeft gestuurd. Als je zo een phishingmail krijgt en op de link klikt, dan lijkt het alsof je inlogt bij de bank, maar onbewust geef je je inloggegevens weg. Zo kan de crimineel zelf inloggen en zien hoeveel geld er op je rekening staat. Vervolgens belt de crimineel jou, ogenschijnlijk met het nummer van de bank. Waardoor je denkt dat je echt met je eigen bank praat. Vervolgens vertelt de crimineel dat er een frauduleuze activiteit heeft plaatsgevonden op jouw bankrekening.
De criminele zegt tegen zijn slachtoffer dat de oplossing is “dat je geld moet overmaken naar een ‘veilige rekening’ van de bank”. Dit is een geraffineerde truc en het slimme hiervan is dat de crimineel weet hoeveel geld er op je rekening staat en weet ook de laatste transactie van je bankrekening te vinden. En dat hij met het nummer van de bank belt. Deze en andere vergelijkbare oplichtingsvormen kost slachtoffers in 2020 zo’n 50 miljoen euro. Voorkomen is beter dan genezen. Wees dus extra alert!
Wat te doen bij bankspoofing
Nooit reageren op e-mails of sms’jes van jouw bank die je vragen om op een link te klikken. Zie foto hierboven. Bijvoorbeeld omdat je een nieuwe pinpas zou moeten aanvragen of omdat jouw bankrekeningnummer geblokkeerd is. De bank zal je nooit bellen om te zeggen dat je geld veilig moet stellen of moet overboeken naar een andere bankrekening of iets dergelijks. Bij twijfel vraag dan de zogenaamde medewerker om zijn naam, hang op en bel zelf naar de bank via het telefoonnummer op de website.
Bent je toch opgelicht? Bel dan direct je bank op. Ook als je denkt dat de bank de schade zal toch niet vergoeden, soms kan er nog iets worden gedaan. Doe ook aangifte bij de politie via telefoonnummer 0900-8844 of via de website van de politie.
Hulpvraag via WhatsApp (Truc 2)
Ook oplichting via WhatsApp wordt steeds persoonlijker. Criminelen gaan op zoek naar de verificatiecode van je WhatsAppaccount. Met die verificatiecode kunnen ze je WhatsApp overnemen. En dan is het geen onbekend nummer meer die je benadert voor geld, maar dan is het echt het nummer van je zoon, dochter of goede vriend. Ook bij deze variant gebruiken oplichters een vorm van pretexting. Ze bellen dan deze zoon of dochter op, maar zeggen niets. De zoon of dochter zegt dan dat ze niets horen en de crimineel hangt op. Dit gesprek bewaart de crimineel. Als degene die opgelicht wordt de bewuste zoon of dochter belt, wordt het bandje afgespeeld. Dit maakt het heel overtuigend, je hoort je kind dan echt praten via de telefoon. En dat trekt slachtoffers over de streep om toch geld over te maken.
Ook nieuw is dat criminele hun slachtoffers veel gerichter zoeken. De meeste slachtoffers in 2020 waren 50- en 60plussers. Een doelgroep met volwassen kinderen, die beschikken over een mobiele telefoon. Hierdoor wordt de hulpvraag om geld, nog echter.
Wat kan je het beste doen bij WhatsAppfraude
Nooit je code delen. Dat geldt voor je pincode, maar ook voor je WhatsAppcode. Zet in WhatsApp de optie ‘verificatiecode in 2 stappen’ aan. Heeft iemand anders dan toch jouw code in zijn bezet gekregen, dan is er altijd nog een tweede stap nodig om daadwerkelijk het platform WhatsApp over te nemen. In Instellingen -> Account -> Verificatie in twee stappen kun je dit aanpassen. Vraagt iemand om geld, bel de persoon dan eerst op om dit te controleren. Hoor je iemand niet goed of hoort diegene jou niet, maak dan nooit geld over.
Bespreek deze fraudevorm met je familie
Voorkomen is beter dan genezen. Het is ook goed om na te denken over hoe je kunt voorkomen dat anderen hierin trappen. Bespreek deze fraudevorm met je familie en maak afspraken over hoe je elkaar benadert in geval van geldnood. Ben je toch opgelicht, bel dan direct met jouw bank en de bank waar je het geld naar hebt overgemaakt. Doe ook aangifte bij de politie via telefoonnummer 0900-8844 of via de website van de politie.
Bron: MCS, Opgelicht, Fraudehelpdesk, Meldpunt en Internet artikelen.